Zelfzorg als douchen al teveel is

Op Insta worden we doodgegooid met tips hoe we liefdevol voor onszelf mogen zorgen. De waarheid? Veel hiervan werkt gewoon niet — zeker niet voor vrouwen die chronisch moe zijn, gevoelig of leven met de gevolgen van trauma. 

De zelfzorgindustrie draait om oppervlakkige oplossingen: badbruisballen, ‘treat yourself’-momentjes, eindeloze ochtendrituelen waar je al moe van wordt als je het leest en dure lattes in een hip jasje. 

Dat soort dingen zijn niet slecht — maar vaak gewoon niet genoeg. En soms zijn ze niet eens haalbaar. 

Wat zelfzorg niet is

Laten we eerlijk zijn:

• Het is niet hetzelfde als jezelf belonen.
• Het is geen checklist die je moet afvinken voordat je mag uitrusten.
• Het is geen universele oplossing — zeker niet met een gevoelig zenuwstelsel of als je leeft met trauma.
• Soms is zelfzorg allesbehalve ‘mooi’ of Instagramwaardig. Soms is het een grens stellen waar je misselijk van wordt. Soms is het jezelf toestemming geven om even helemaal nergens om te geven.

Hoe zelfzorg er echt uitziet (voor gevoelige of getraumatiseerde vrouwen)

Zelfzorg kun je grofweg in drie categorieën indelen:

1. Lichaamsgerichte Zelfzorg

Zorg op het niveau van je lijf — en dat is niet makkelijk als je je vaak afgevlakt of losgekoppeld voelt. Zelfs basisbehoeften herkennen kan een uitdaging zijn.

Voorbeelden:

• Naar het toilet gaan als je moet, in plaats van wachten tot het bijna pijn doet.
• Het licht op je scherm dimmen als je overprikkeld bent.
• Onder een zwaar dekentje liggen omdat je lijf schreeuwt om geborgenheid.
• Jezelf toestaan te wiebelen, friemelen of bewegen — in plaats van jezelf te dwingen stil te zitten.

Dit soort zorg ziet er zelden ‘wellness-achtig’ uit, maar is vaak het meest helend.

2. Relationele Zelfzorg

Relaties en verbinding zijn ingewikkeld als je hechtingswonden of trauma hebt. Maar zorg is óók relationeel — jezelf laten steunen is helend op zich.

Voorbeelden:

• Om hulp vragen vóórdat je vastloopt.
• Tegen een vriendin zeggen: ‘Ik wil geen advies, alleen even gehoord worden.’
• Jezelf toestaan liefde te ontvangen, ook als je je overweldigd of ‘niet op je best’ voelt.

Relationele zelfzorg betekent: je eigen netwerk van veilige(re) mensen bouwen. Je hóeft het niet alleen te doen. Een fijn contact met een buurvrouw is soms al een goede start. 

3. Existentiële Zelfzorg

Hier verschuift zelfzorg van ‘overleven’ naar betekenis vinden. Dit deel wordt vaak vergeten, maar het is juist wat je weer verbindt met waarom je hier bent.

Voorbeelden:

• Iets creatiefs doen zonder dat het “nuttig” hoeft te zijn (schrijven, tekenen, zingen).
• Je favoriete (disney) film voor de honderdste keer kijken omdat het je rust geeft.
• Kiezen voor rust als daad van zelfliefde.
• Ritueeltjes creëren die je herinneren aan wat voor jou heilig is (bijv. een kaarsje branden voor een deel van jezelf dat het zwaar had).
• Huilen om een verlies dat niemand anders begrijpt.
• Plezier en kleine geluksmomentjes toelaten, ook als het leven zwaar voelt.

Existentiële zelfzorg lost niets op — maar herinnert je eraan dat jouw binnenwereld ertoe doet. Het helpt je terug te komen bij jezelf als de wereld te veel is.

Leg de lat laag

Als tandenpoetsen vandaag niet lukt, maar je bent er nog? Dat telt. Als jouw herstel eruitziet als drie keer hetzelfde eten en stomme series kijken? Dat mag.

Je hoeft zelfzorg niet “goed” te doen. Eerlijk zijn over wat haalbaar is, is al genoeg.

Waarom zelfzorg soms zo moeilijk is

Er is altijd een reden waarom het zwaar voelt. Vaak ligt het niet aan jou, maar aan wat je hebt meegekregen:

• De stem die zegt: “Anderen kunnen dit wel, waarom ik niet?” (internaliseerde eisen)
• De overtuiging dat rust verdiend moet worden (productiviteitscultuur)
• Schaamte: als je vroeger niet goed verzorgd bent, voelt voor jezelf zorgen nu vaak ‘verkeerd’
• Overprikkeling en chaos in je hoofd: “Ik wíl zorgen voor mezelf, maar ik kom niet in beweging.”
• Onverwerkt trauma: “Ik ben het niet waard.”

Zelfzorg faalt niet omdat jij faalt. Het faalt omdat we proberen een standaardoplossing te plakken op een uniek, gevoelig systeem. Alleen al deze blokkades erkennen is óók zelfzorg.

Zelfzorg, maar dan eerlijk

Laten we het verhaal herschrijven.
Zelfzorg is geen beloning. Het is je recht. Het is niet altijd mooi, maar wel heilig. Het is oefenen om jezelf niet te vergeten, ook als de wereld dat wel doet.

Zelfzorg is niet voor de buitenwereld, niet perfect, niet netjes. Het is rommelig, echt, en hard nodig — zeker voor wie het nooit geleerd heeft.

Je hoeft dit niet alleen te doen

Herken je jezelf hierin? Je bent niet de enige — en je hoeft het niet alleen uit te zoeken. In mijn praktijk bied ik lichaamsgerichte, trauma-sensitieve begeleiding voor vrouwen die worstelen met uitputting, dissociatie en de complexiteit van het leven.

Wil je weten wat ik voor je kan betekenen? Neem gerust contact op.